+Ιωάννης Τουρκολέκας (1805-1816)

Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Δεν χωρά αμφιβολία πως το ιστορικό-μας παρελθόν -το άμεσο στην προκειμένη περίπτωση, μιας και θα αναφερθώ σε πρόσωπο που έζησε λίγα χρόνια πριν ξεσπάσει η Ελληνική Επανάσταση του 1821- έχει μεγάλες ώρες. Είναι ποτισμένο με μεγάλες πράξεις, με κατορθώματα, με αίμα. Στις 16 Οκτωβρίου 1816, ένα μικρό σε ηλικία παλικαράκι, ο Ιωάννης Σταματελόπουλος, ο επονομαζόμενος Τουρκολέκας, επώνυμo που σχετίζεται με το χωριό που γεννήθηκε, το χωριό Τουρκολέκα της Αρκαδίας, αδερφός του γνωστού τουρκοφάγου Νικηταρά, σφαγιάστηκε στη Νεάπολη της Λακωνίας από τους Τούρκους, μαζί με το πατέρα-του και τον Αναγνώστη, γιό του αγωνιστή Ζαχαριά.

Στο συναξάριό του διαβάζουμε τα εξής: «Το 1816 ο Ιωάννης, 11 χρονών τότε, μαζί με τον πατέρα-του και τον Αναγνώστη, γιό του αγωνιστή του Πάρνωνα Ζαχαριά, ενώ ταξίδευαν για τα Κύθηρα, λόγω θαλασσοταραχής βρέθηκαν στη Νεάπολη της Λακωνίας. Ο Αγάς της περιοχής Χουσεΐν, με δόλο τους συνέλαβε και τους έστειλε στην ανωτέρα τουρκική αρχή της Μονεμβασίας. Εκεί οι συλληφθέντες φυλακίστηκαν στο κάστρο-της. Στη συνέχεια ο άρχοντας της Μονεμβασίας ζήτησε οδηγίες από τον Βοεβόδα του Μυστρά, ο οποίος διέταξε να αποκεφαλιστούν και οι τρεις φυλακισμένοι. Πρώτα αποκεφαλίστηκαν ο Αναγνώστης και ο πατέρας του Αγίου. Για την ομολογία, το μαρτυρικό τέλος και το θαυμαστό σημείο, που έδωσε ο Θεός, μετά τον αποκεφαλισμό του παιδομάρτυρα, γράφει, σχετικά ο αδελφός του Αγίου, ο Νικηταράς: "Στον αδελφό-μου πρότειναν ν’ αλλάξει την πίστη του. Του δείχνουν τον σκοτωμένο πατέρα-του και του λέγουν κάθησε να σε κάνουμε Τούρκο. Τότε το παιδί κάνει το σταυρό-του και τους απαντά: θα πάω κι εγώ εκεί που πάει ο πατέρας-μου. Του ξαναλέγουν: γίνε Τούρκος. Το παιδί όμως ξανακάνει το σταυρό-του. Έγινε από το αίμα-του σταυρός. Πήραν τα κεφάλια-τους στην Τριπολιτσά". Η σφαγή και των τριών έγινε στις 16 Όκτωβρίου 1816 έξω από τον Ιερό Ναό του "Ελκόμενου Χριστού", στην παλαιά Μονεμβασία. Εκεί, στο δάπεδο της αυλής του ναού, το αίμα του παιδομάρτυρα και νεομάρτυρα Ιωάννη, σχημάτισε Σταυρό και έτσι αποκαλύφθηκε η ένδοξη είσοδος του Αγίου στη Βασιλεία του Θεού και η ένταξή του στη χορεία των Μαρτύρων. Οι κεφαλές, του νεομάρτυρα Ιωάννη, του πατέρα-του και του Αναγνώστου εστάλησαν στον Πασά της Τριπόλεως, τα δε σώματά τους ετάφησαν στην Μονεμβασία, και μέχρι σήμερα παραμένει άγνωστος ο τόπος της ταφής και των κεφαλών και των σωμάτων-τους. Το σημείο του Σταυρού, το οποίο στο δάπεδο της αυλής του ναού σχημάτισε το μαρτυρικό και αγνό αίμα του Αγίου Ιωάννη, έγινε πηγή συριγμού των υποδούλων χριστιανών Ελλήνων και τόπος ιερού προσκυνήματος των πιστών. Ναός του Αγίου υπάρχει στο χωριό που γεννήθηκε και μεγάλωσε».

Ο παιδομάρτυρας – νεομάρτυρας Ιωάννης Τουρκολέκας, εδώ και δύο αιώνες, στη συνείδηση του απλού λαού-μας, είναι ιστορία μυθοποιημένη. Κι αυτό γιατί ο λαός-μας πάντοτε τρεφόταν με μύθους, ζούσε πάνω σε μύθους: οι μύθοι έχουν ρίζες α λ η θ ι ν έ ς, καθημερινά ζυμώνονται με πίστη και αίμα· είναι το αίμα του παιδομάρτυρα – νεομάρτυρα Ιωάννη Τουρκολέκα, που ακόμα καρδιοχτυπά στην εθνική-μας συνείδηση και συνεχίζει να επιζεί! Αιωνία η μνήμη-του.