Τιμή και σέβας σε μεγάλες μορφές της Ελληνικής Επανάστασεως του ’21

Μαρτίου 23, 2024

Τιμή και σέβας σε μεγάλες μορφές της Ελληνικής Επανάστασεως του ’21

Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑ

Αφιερωμένη σε μεγάλες μορφές της Ελληνικής Επαναστάσεως του ’21 ήταν εφέτος η γιορτή του σχολείου μας, του Πρότυπου ΓΕ.Λ. Μυτιλήνης του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Μαθητές και μαθήτριες του σχολείου μας, μέσα από αποσπάσματα κειμένων του Σαράντου Καργάκου, παρουσίασαν πορτρέτα των αγωνιστών του ’21, ανέβασαν ένα θεατρικό μονόπρακτο για τη ζωή του Νικηταρά και χόρεψαν παραδοσιακούς δημοτικούς χορούς. Ο αείμνηστος φιλόλογος και ιστορικός Σαράντος Καργάκος, σ’ ένα από τα πολλά βιβλία που έγραψε, το «Νεότερη Ελληνική Ιστορία: Μεγάλες Μορφές και Μεγάλες Στιγμές του ’21», (δεύτερος τόμος, εκδ. Ψυχογιός, Αθήνα 2021), σε 630 περίπου σελίδες αφιερώνει την αγάπη που είχε, σε ηρωικές μορφές της Εθνικής μας Παλιγγενεσίας. Για τις ανάγκες τις σχολικής γιορτής μας διαβάστηκαν αποσπάσματα για το βίο και την επαναστατική δράση του Νικήτα Σταματελόπουλου, του «Αχιλλέα» της Ελληνικής Επαναστάσεως (1781-1849), ο οποίος πέρασε στην Ιστορία του Νέου Ελληνισμού με το παρωνύμιο Νικηταράς και με το εν είδη τίτλου «Τουρκοφάγος»· του Γεώργιου Καραϊσκάκη (1780-1827), προσωπικότητα που ο Καργάκος υποστηρίζει ότι κινούνταν «σε μια τεθλασμένη γραμμή, η οποία τούς οδηγεί άλλοτε στο Κακό, μέχρι προδοσίας, κι άλλοτε στο Καλό, μέχρις αυτοθυσίας», προσωπικότητας δηλαδή που «ήταν όντως ικανός και για τα φαύλα, ικανός όμως και για τα υψηλά και τα μεγάλα»· του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη (1770-1843), γνωστού ως «Γέρου του Μοριά»· του Οδυσσέα Ανδρούτσου (1790-1825), ήρωα της Γραβιάς, του Μάρκου Μπότσαρη (1790-1823), που σκοτώθηκε στη μάχη του Κεφαλόβρυσου (9 Αυγούστου του 1823)· και της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας (1771-1825), «Καπετάνισσας» του Αγώνα.

Στο μονόπρακτο (δημοσιεύεται εδώ), ο συγγραφέας κ. Ιωάννης Αναγνώστου (φιλόλογος του σχολείου μας), παρουσίασε τη μετεπαναστατική τύχη του ήρωα Νικήτα Σταματελόπουλου. Αξίζουν θερμά συγχωρητήρια στους μαθητές Μιχαήλ Γαζή (Νικηταράς), Γεράσιμο Ντίνο (Ρώσος πρέσβης) και τη μαθήτρια Χριστίνα Κουμαρά (Αφηγήτρια) που, επάξια, ενσάρκωσαν τους αντίστοιχους ρόλους και καταχειροκροτήθηκαν από συμμαθητές και συμμαθήτριές τους αλλά και από το σύλλογο διδασκόντων.

Είναι γεγονός πως, κάθε σχολική γιορτή που μνημονεύει γεγονότα και πρόσωπα της μακραίωνης ελληνικής ιστορίας, οφείλει να πλαισιώνεται με χορούς από τη δημοτική και λαϊκή μας παράδοση. Έτσι και στην εφετινή σχολική γιορτή μας, μαθητές και μαθήτριες χόρεψαν δημοτικά τραγούδια, υπό την άριστη διδασκαλία, επίβλεψη και καθοδήγηση των συναδέλφων γυμναστών Παράσχου Κανλή και Παναγιώτη Κανλή.

Μετά τη γιορτή, αντιπροσωπεία μαθητών και μαθητριών, μαζί με τον σημαιοφόρο και τους παραστάτες της σημαίας του σχολείου μας, παρέστησαν στην επιμνημόσυνη δέηση που ψάλθηκε στον τάφο του Αρχιεπισκόπου Ιγνατίου Ουγγροβλαχίας (1766-1828) εκ Λέσβου, ο οποίος βρίσκεται στον ιερό ναό του Αγίου Θεράποντα και, παράλληλα, πήραν μέρος στην κατάθεση στεφάνων στην προτομή του.

Δεν χωρά αμφιβολία ότι οι σχολικές γιορτές για να έχουν ουσιαστικό περιεχόμενο και όχι διεκπεραιωτικό χαρακτήρα, ζητούμενη είναι η σύνδεσή τους με τη διδακτική του μαθήματος της Ιστορίας. Εδώ, όμως, υφίσταται το εξής πρόβλημα, το οποίο στοιχειώνει κάθε εκπαιδευτικό που διδάσκει Σχολική Ιστορία: διδάσκουμε Σχολική Ιστορία ως «manager του διδακτικού αντικειμένου», με εκείνο το «επινόημα που ακούει στο σεμνότατο, παράδοξα νηπιώδες όνομα “καλές πρακτικές”», με στόχο να εξετάσουμε τους μαθητές και τις μαθήτριες αν γνωρίζουν ιστορικά γεγονότα και ημερομηνίες, τουτέστιν παπαγαλίζειν για την Τράπεζα Θεμάτων ή, διδάσκουμε Σχολική Ιστορία γιατί είναι πράξη ιστορικής συνείδησης και ιστορικού κριτηρίου που, και τα δύο αυτά, οφείλουν να τα έχουν οι μαθητές και μαθήτριες ούτως ώστε να ορίζουν, να αναγνωρίζουν, να εξηγούν, να εκτιμούν και να αξιολογούν όσα συνέβησαν στο ιστορικό παρελθόν της πατρίδας όπου ζουν και που μετέχουν στο σημερινό πολιτισμό της; Εδώ, για να είμαι ολίγον καυστικός, ταιριάζει το τετράστιχο του Κύπριου ποιητή Κώστα Μόντη: «Ποιο “κράτος”, κύριοι, ποιο “κράτος”; / Σ’ αλλεπάλληλους σωρούς “κρατών” πατάμε. / Δεν καταλαβαίνετε πως με τεχνητά μέσα / κρατάμε την Ιστορία στη ζωή;».

Το πρόβλημα στη διδακτική της Σχολικής Ιστορίας δεν μπορεί να παραμένει άλυτο. Έναντι του «δογματικού [ιστορικού] καταναλωτισμού στην εκπαίδευση», ως εκπαιδευτικοί, στη γιορτή για την Επανάσταση του ’21, στους μαθητές και στις μαθήτριές μας, ως παρακαταθήκη δεν αφήνουμε τίποτα περισσότερο «πάρεξ ελευθερία και γλώσσα».